Visionairen zijn anders. Ze denken voortdurend na over hoe het anders en beter kan, voor hen is dit een soort manier geworden om naar de wereld te kijken.
Visionaire denkers
Waar een gewoon mens een grasveld ziet, zien zij een ecologische zelfvoorzienende stad of een Huis van de Toekomst. Waar een gewoon mens denkt aan de kosten of de voordelen, zien zij de enorme lange termijn gevolgen die een nieuwe techniek als de auto of internet kan hebben. Visionairen stellen zichzelf onverwachte vragen als:
- Hoe ziet Nederland er over tienduizend jaar uit?
- Of de wereld over vijftig jaar?
- Zijn er over een miljoen jaar nog mensen of hebben we ons ontwikkeld tot een nieuwe soort?
- Maar ook niet exact-wetenschappelijke vragen behoren tot het visionaire werkveld;
- Hoe zou een wereld zonder geld eruit zien?
- Wat vandaag goed is, is dat over 100 jaar ook nog goed?
- Is onze opvatting over het verleden wel correct?
Dr Yuval Noah Harari
Dr Yuval Noah Harari legt uit hoe revoluties in technologie en samenleving onze lichamen en gedachten zullen veranderen. Door de geschiedenis heen waren er veel revoluties: in technologie, in de economie, in de maatschappij, in de politiek. Maar een ding bleef constant: de mensheid zelf. We hebben nog steeds dezelfde lichamen, dezelfde hersenen, en dezelfde gedachten als onze voorouders in het oude China of in de Steentijd. Onze hulpmiddelen en instellingen zijn heel anders dan die van Confucius, maar de diepe structuren van het menselijk lichaam en geest blijven hetzelfde. De volgende grote revolutie van de geschiedenis zal dat echter veranderen. In de eenentwintigste eeuw zullen er weer veel revoluties zijn in de technologie, in de economie, in de politiek. Maar voor de eerste keer in de geschiedenis zal de mensheid zelf ook een radicale revolutie ondergaan. Niet alleen onze samenleving en economie, maar onze lichamen en gedachten worden getransformeerd door nieuwe technologieen, zoals genetische engineering, nanotechnologie en interfaces van de hersencomputer.Dr Yuval Noah Harari heeft een doctoraat in de geschiedenis van de Universiteit van Oxford en is docent geschiedenis aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, gespecialiseerd in de wereldgeschiedenis. 'Sapiens:Een korte geschiedenis van de mensheid', gepubliceerd in 2014, was al meer dan zes maanden in de Sunday Times bestseller lijst in paperback. Het was een top-top-bestseller van de New York Times en is in bijna 40 talen wereldwijd gepubliceerd.
Yuval Noah Harari op YouTube
Rene ten Bos
Zijn de Verlichtings- of humanistische waarden die we allemaal omarmen, eigenlijk wel de waarden die we nodig hebben? Denker des Vaderlands Rene ten Bos denkt dat de ecologische crisis grote vraagtekens plaatst bij zoiets als autonomie.Noam Chomsky
Avram Noam Chomsky (Philadelphia (Pennsylvania), 7 december 1928) is een Amerikaans taalkundige, filosoof, mediacriticus en politiek activist. Chomsky is emeritus hoogleraar taalkunde aan het Massachusetts Institute of Technology. Als grondlegger van de generatieve taalkunde is hij de invloedrijkste taalwetenschapper van de 20e eeuw. Tussen 1980 en 1992 was hij de meest geciteerde auteur in wetenschappelijke tijdschriften op zeven na: Marx, Lenin, Shakespeare, Aristoteles, de Bijbel, Plato en Freud.Transities
Transities zijn fundamenteel onomkeerbaarTransities zijn maatschappelijke omwentelingen die leiden tot fundamentele onomkeerbare veranderingen. Die omwentelingen ontstaan vanuit kleine initiatieven van kleine groepjes individuen die een andere weg inslaan.
Bestaanszekerheid en genoeg banen door werk te verdelen. 100% duurzame energie. Schone productieprocessen die slim en zuinig omgaan met schaarse grondstoffen. Een lokale democratie waarbij mensen weer centraal staan. We hebben alles in huis om dit te verwezenlijken: de juiste kennis en technologieen, het geld, de instrumenten en de organisatiekracht. Wat houdt ons dan nog tegen?
De grote transitie
Uitdagers & aanpakkers
De afgelopen maand vroeg VPRO Tegenlicht jullie allemaal om uitdagers en aanpakkers aan te dragen voor onze webapp. Mensen die verandering organiseren buiten de gebaande paden. Dankzij jullie overweldigende input is er een database ontstaan met een schat aan vernieuwende initiatieven en ideeen waar we bij VPRO Tegenlicht nog geen weet van hadden. Mensen die bezig zijn met onderwijsvernieuwing, duurzaamheid en gezondheid. Vloggers, innovatieve doeners en denkers. Lees meer over de drie publieksfavorieten en twee wildcard kandidaten gekozen door de redactie.Klik hier om alle uitdagers en aanpakkers te bekijken!
Prof. dr. Wim de Ridder is futuroloog.
Hij was van 2002 tot 2015 hoogleraar Toekomstonderzoek aan de Universiteit Twente. Hij is opgeleid als econoom en begon zijn carriere bij de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Vervolgens werd hij hoofd Economisch Bureau en Planning van de NMB-Bank, de rechtsvoorganger van de ING Bank. Van 1983 tot 2007 was hij directeur van de Stichting Maatschappij en Onderneming, kenniscentrum van het bedrijfsleven. Hij is professional member van de World Futures Society. De Ridder is directeur van Futures Studies. De maatschappelijk-organisatorische gevolgen van de nieuwe technologische ontwikkelingen, staan nog niet op de agenda van de overheid. We hebben al die technologieen, maar er zit een groot gat tussen wat mogelijk is en waar we gebruik van maken. De belangrijkste ontwikkeling is, dat we op weg zijn naar een low cost samenleving. Teun Gautier spreekt met De Ridder over de toekomst van de samenleving, gebaseerd op de beschikbare technologieen. Op weg naar een low-cost samenleving
Ewald Engelen over de noodzaak van verandering
Wubbo Ockels
Wubbo Johannes Ockels (Almelo, 28 maart 1946 Amsterdam, 18 mei 2014) was een Nederlands natuurkundige, ruimtevaarder, piloot. Op 30 oktober 1985 maakte hij als eerste Nederlander een vlucht door de ruimte. Tot aan zijn dood in 2014 was hij hoogleraar Aerospace for Sustainable Science and Technology aan de faculteit Lucht en Ruimtevaart van de TU Delft.Meer dan 500 astronauten hebben de aarde vanuit de ruimte gezien. Dat ogenblik veranderde hen voorgoed. Stuk voor stuk keerden zij terug met een nieuwe opvatting van hoe we moeten omgaan met de aarde. Beter, bewuster, liefdevoller. En het mooiste: deze bewustzijnsverandering is blijvend. Veel astronauten komen dan ook terug als ambassadeurs voor duurzaamheid en natuurbescherming, met een missiedrang.
Carl Edward Sagan
(Brooklyn (New York), 9 november 1934 Seattle (Washington), 20 december 1996)Was een Amerikaanse astronoom, astrofysicus, kosmoloog, scepticus en wetenschapscommunicator. Hij publiceerde meer dan 600 wetenschappelijke bevindingen en artikelen, en was auteur, coauteur of redacteur van meer dan 20 boeken, met name populair-wetenschappelijke.The Best Speech about Humanity - Carl Sagan
Gepubliceerd op 11 april 2014 Carl Sagan geeft de beste speech ooit over de mensheid en hoe dwaas we ons gedragen. Pale Blue Dot is een van de belangrijkste en reflecterende toespraken over de menselijke conditie en onze plaats in het heelal. The Pale Blue Dot is een foto van de Aarde in 1990 genomen door de Voyager 1 ruimtesonde van een record afstand van ongeveer 6 miljard kilometer van de aarde, als onderdeel van het zonnestelsel Family Portrait reeks images.This video werd verkregen van Patrick Mylund Nielsen . Hij maakt een aantal ongelooflijk krachtig video's.
Jacque Fresco
Jacque Fresco (Brooklyn, 13 maart 1916) is een Amerikaans industrieel ontwerper, auteur, uitvinder, futurist en oprichter van The Venus Project. Oprichter van The Venus ProjectThe Venus Project
Een op grondstof-gebaseerde wereld waarin niemand meer hoeft te werken, er geen bezit meer bestaat, maar iedereen zich zo nuttig mogelijk probeert te maken en alle kringlopen gesloten zijn. Dat is, in het kort, wat het Venus Project voor ogen heeft. Absurde fantasie of bereikbaar ideaal?
Yuri van Geest
Yuri van Geest: De wereld verandert exponentieelBiotechnologie, nanotechnologie, neurotechnologie, kunstmatige intelligentie en andere technologieen zullen de wereld ingrijpend veranderen. Die toekomst is dichterbij dan menigeen denkt, omdat al deze ontwikkelingen niet lineair verlopen, maar exponentieel. De samensmelting van al deze technologieen zorgt nog eens voor een extra versnelling. Is dat een bedreiging? Of juist de kans om grote problemen aan te pakken? De Singularity University wil de wereld en bedrijven voorbereiden op een periode van radicale innovatie. Yuri van Geest
Meer van Yuri van Geest
Changemakers
Changemakers over mensen die een veranderingsproces op gang hebben gebracht dat hoop geeft op een betere toekomst. Waar vastgeroeste structuren fundamenteel zijn veranderd door mensen die de bal aan het rollen brachten omdat ze anders durven denken en vooral handelen.Changemaker - Will Ruddick's Community Currencies
Herman Wijffels
Afscheid prof. Herman Wijffels van Universiteit UtrechtOp maandag 3 oktober sprak prof. Herman Wijffels, hoogleraar Duurzaamheid en Maatschappelijke Verandering, zijn afscheidsrede uit. Aansluitend volgt een debat onder leiding van prof. Klaas van Egmond over het onderwerp van zijn leerstoel en in het bijzonder over de rol van de wetenschap en de financiele sector in de duurzaamheidstransitie. Naast Herman Wijffels zitten prof. Bas van Bavel (UU), Peter Blom (Triodos), Else Bos (PGGM) en Frank Elderson (DNB) aan tafel. Afscheid Herman Wijfels
Een Nieuwe Wereld | Herman Wijffels
Het betoog van Herman Wijffels gaat over de transitie die nodig is voor de mensheid om in harmonie met elkaar en met de planeet te leven. De menselijke ontwikkeling gebeurt in cycli, constateert hij, en het wordt pijnlijk duidelijk dat we op dit moment aan het einde van staan van een cyclus. Een nieuwe cyclus is niet vanzelfsprekendheid profijtelijk als we nu niet de juiste richting weten te kiezen. De oude organisatiemodellen, vaak piramidale structuren, passen niet meer. De industrialisatie zoals we die nog steeds kennen voldoet niet meer: het is lineair denken in een cyclische wereld. Daarbij hebben te grote groepen te weinig geprofiteerd van de welvaart van de afgelopen decennia. Niet alleen de macht maar ook het geld zit inmiddels bij enkelen terwijl de helft van de mensheid het moet doen met minder dan de kruimels. In grote lijnen gaat het natuurlijk om duurzaamheid. Niet alleen duurzaamheid in de relatie van mensen met hun omgeving, de natuur, de Aarde, maar ook duurzaamheid in de relaties van mensen onderling. Er is nu op alle vlakken onvoldoende ambitie om te komen tot een betere kwaliteit in relaties. Wat houdt ons tegen? In grote lijnen zijn dat op dit moment de globale menselijke systemen: geld, banken, politiek, grote bedrijven, religies. Oude piramidale constructies, constateert Wijffels. Wat nodig is, volgens Wijffels, is een volgende release van bewustzijn.
Willem Middelkoop in gesprek met Herman Wijffels "Amerika wordt bestuurd door Wall Street"
Transhumanisme: Nick Bostrom
Nick Bostrom (geboren als Niklas Bostrom) (Zweden, 10 maart 1973) is een Zweeds filosoof die verbonden is aan de Universiteit van Oxford. Hij is bekend voor zijn werk aan het existentieel risico, antropisch principe en het simulatie-argument. Hij houdt er ernstig rekening mee dat de wereld waarin we leven een illusie en wellicht een zeer geavanceerde computersimulatie is. Hij is een van de grondleggers van het transhumanisme. Bostrom is in het bezit van een PhD van de London School of Economics (2000). Hij is momenteel als onderdeel van de Oxford Martin School (een onderdeel van de Universiteit van Oxford) directeur van zowel het Future of Humanity Institute als het Programme on the Impacts of Future Technology. Bron: WikipediaNiklas Bostrom op YouTube
Marcel Messing
Marcel Messing Geboren: 1 januari 1945 Den Haag, studeerde af in de antropologie, filosofie en godsdienstwetenschap. Hij is auteur van 25 boeken en talloze artikelen, medewerker van Prana en Inzicht.Wikipedia
Website Marcel Messing
Website Wij Worden Wakker
Cyborg toekomst van de mensheid Marcel Messing deel 1 Indigoplatform
The Mind of the Universe
Verdiep je in de wetenschap van de wetenschappers in the Mind of the Universe. Wat drijft wetenschappers in hun zoektocht naar nieuwe kennis? In de televisieserie The Mind of the Universe laat wetenschapper en presentator Robbert Dijkgraaf zien welke karaktereigenschappen de mens hebben gebracht tot een unieke prestatie: het bouwen van een wereldwijd netwerk van kennis. In elke aflevering komen drie vooraanstaande wetenschappers van deze tijd aan het woord. The Mind of the UniverseTips om door te lezen op NEMO Kennislink bij de eerste aflevering.
Ricardo Sempler
Bertrand Russell
Elinor Ostrom
Elinor Ostrom (geboren als Elinor Claire Awan) (Los Angeles, 7 augustus 1933 – Bloomington (Indiana), 12 juni 2012) was een Amerikaans politieke wetenschapper en Nobelprijswinnaar. Ostrom kreeg in 2009 de Prijs van de Zweedse Rijksbank voor economie (die ze deelde met Oliver E. Williamson) voor haar analyse van economisch bestuur, vooral voor gemeenschappelijke voorraden. Hiermee was zij de eerste vrouwelijke winnaar van een Nobelprijs voor economische wetenschappen. Zij was hoogleraar aan de Indiana University. (Bron Wikipedia). Het is dan ook geen toeval dat Elinor Ostrom in 2009 de Nobelprijs voor Economie ontving voor haar werk over de commons. In haar werk toont ze duidelijk aan dat mensen over heel de wereld op een heel effectieve wijze uiteenlopende zaken als commons beheren, zoals natuurlijke grondstoffen, voedselsystemen, of nieuwe vormen van samenwerking ontwikkelen (zoals open source software). Het is duidelijk dat de theorie van de commons en haar verdere ontwikkeling in de praktijk de groene politiek kan voeden en kan uitgroeien tot een evenwaardige beleidsoptie in de toekomst. Okidos over Elinor OstromKate Raworth
Hoera, de economie groeit weer! We zijn flink aan het shoppen geslagen na de stijging van onze koopkracht. Maar de CO2-uitstoot en de ongelijkheid stijgen helaas net zo hard. Wat is hier aan te doen? De Britse econoom Kate Raworth gebruikt een krachtig beeld voor een nieuwe circulaire economie: de donut. Onze economische activiteiten zouden niet uit de bocht moeten vliegen, maar groeien binnen grenzen, in een ideale cirkel. Staat ons economische gedrag in dienst van groei en winst of dient het de mens en planeet? Met die vraag ging econoom Kate Raworth, onderzoeker aan het Environmental Change Institute in Oxford, aan de slag. In plaats van opgaande lijnen en stijgende grafieken ontstond een andersoortig ideaalbeeld: onze economie zou moeten functioneren volgens het model van de donut. Hoe dat precies in zijn werk gaat, beschreef Raworth in het boek Doughnut Economics, dat bij de kenners een ware cultstatus heeft bereikt. Raworths pleidooi voor de donut economie trekt het credo dat economische groei voor duurzaamheid komt in twijfel: er zijn harde grenzen aan wat je de planeet nog kunt aandoen. Vanaf de start van je onderneming moet je circulair denken en handelen. Wie zo onderneemt, blijft bijvoorbeeld onder het ecologisch plafond van maximaal 1,5 graden Celsius opwarming van de aarde en tegelijkertijd boven een sociale ondergrens van het minimumloon voor werknemers. Met behulp van videofragmenten, diverse ronde attributen en een bijzondere tafel toont Kate Raworth aan hoe onze economie fundamenteel anders kan worden gestructureerd. Wel met groei, maar dan binnen de gestelde grenzen. Of is de werkelijkheid toch vierkanter? Donut theorieErnst Friedrich Schumacher
Een van de belangrijkste conclusies die econoom Ernst Friedrich Schumacher trok is dat werk menselijk gemaakt moet worden.Onderneem in het klein of hou het klein is hier het evolutiecredo. Wie Schumacher heeft gelezen (hij overleed al in 1977), weet dat hij praktische oplossingen laat zien voor economische en politieke dilemma s. Schumacher s boodschap over onze maatschappelijke kwalen zoals de crises van de samenleving van de rijken, permanente onderdrukking van de armen en vervuiling is nog steeds hard nodig. Frits Schumacher (1910-1970) was zeker een van de voornaamste nieuwe economische denkers en ook een mondiale denker. Hij werkte als economisch adviseur in India en Birma, waar hij begreep dat de meest duurzame economie pas kon ontstaan waar de verbruikte goederen en diensten binnen de regio werden geproduceerd. Schumacher vond dat werk menselijk gemaakt moest worden en wel zo dat de mens erdoor geinspireerd werd, er geen slachtoffer van was en er niet ziek van werd. Hij vond dat er een ander type industriele samenleving moest worden ontwikkeld, dat georganiseerd is in veel kleinere eenheden. Want organisaties die uit honderd mensen bestaan kunnen nog goed opereren zonder in chaos te vervallen. Grotere organisaties met meer werknemers kunnen geen orde meer bewaren zonder een autoritaire of hierarchische opbouw. Hou het Klein Schoonheid van het kleineWillem Ferwerda
Jan Rotmans
George Monbiot
Compassie als oplossing volgens George Monbiot.Hoe overwinnen we toenemende vervreemding, eenzaamheid en ecologische rampspoed? Er is een nieuw verhaal nodig om de samenleving te bevrijden van het allesoverheersende rendementsdenken. De invloedrijke Britse denker George Monbiot heeft antwoorden hoe we uit deze puinhoop komen. We moeten onze relatie tot de natuur, de medemens, de gemeenschap, de politiek, en vooral tot onszelf opnieuw uitvinden. Compassie als oplossing volgens George Monbiot.